በሐናንያ መሐመድ (ከአፋር)
በትግራይ ክልል እጅግ የሚያስገራርሙ ታሪካዊ ቦታዎች ብቻ ሳይሆን ድንቅ ማኅበረሰቦችም ይገኛሉ፡፡ የመቻቻልን፣ የመፈቃቀርንና አብሮ የመኖርን ጥበብና የፍቅር ኃያልነትን በተግባር በአደባባይ የሚመሰክሩ ማኅበረሰቦች ትግራይን ይኖሩባታል፡፡ በተቃራኒው ከአንድ እምነት ውጪ ሌላ ማየትም መስማትም የማይፈልጉ ሕዝቦችም በዚያው ይገኛሉ፡፡
ዛሬ ግን የፍቅርና የመቻቻል አርዓያ ስለሆነችው መንደር ዕደጋ ረቡዕ ላወጋህ አሰኘኝ፡፡ ዕደጋ ረቡዕ ከትግራይ መዲና መቐሌ ከተማ 110 ኪሎ ሜትር አካባቢ ወደ አዲግራት ስንጓዝ እናገኛታለን፡፡ ያው ዕደጋ ረቡዕ ብየ የማወራህ በዚያ አካባቢ የሚገኙትን የገጠር ቀበሌዎችን በመወከል ነው፡፡ እንጂ እማ ዕደጋ ረቡዕ በቅርብ ዓመታት የተቆረቆረች ትንሽ ከተማ ነች፡፡
በዚህ ቦታ ፍቅር፣ ሰላም፣ መከባበር፣ በስም ወይም ቢልቦርድ ላይ በተዋቡ ቃላት ተለጥፎ ሳይሆን በተግባር ታገኘዋለህ፡፡ እኚህ ውድ ሕዝቦችም ከልባቸው ጽላት፣ ጂስማቸው (አካላቸው) ጋር ተዋህዶ፣ በፍቅራቸው ጥልቅ ውቅያኖስ ያካበቱት መከባበር ከመቅኒአቸውና ከአጽማቸው ሰርጾ እንደ አክሱም ሐውልት፣ እንደ አባ ጅፋር፣ እንደ ፋሲልና ጀጎል ግንብ በእጅ የሚዳሰስና የሚታይ ጠንካራ የፍቅር አለት ሆኖ ይመሰክራል፡፡
ዕደጋ ረቡዕ መንደር ለዓይን ስትታይ እንደ ራሔል ቆንጆ ባትሆንም ዓይነ እርግብ የምታበዛውን ሊያን ታስታውሰናለች፡፡ እንደ መቐለና አዲግራት ከተማ ሞቅ ያለ ትኩረትም ሆነ እንቅስቃሴ ዕደጋ ረቡዕ ፈፅሞ አይታይባትም፡፡ ዕደጋ ረቡዕ ማለት ‹‹የረቡዕ ገበያ›› ማለት ነው፡፡ በዚህ አካባቢ የሚገኙ መንደሮችም የታነፁት በአብዛኛው ከድንጋይ ውጤቶች ነው፡፡ እጅግ ውብና ብዙ ቀደምት የአለት ጽሑፎችና ጥንታዊ የአስተራረስ ጥበብ የተቸሩ መንደሮች አሉ፡፡ ነዋሪዎቹ በአመለካከታቸው ለዓለም ሕዝብ ምሳሌ ሊሆን የሚችል በመሆኑ የሚሰማ ሁሉ ሊያጨበጭብላቸውና ፈለጋቸውን ሊከተል ይዳዳዋል ባይ ነኝ፡፡
በቅዱስ ቁርዓን አል-ሑጅራት ምዕራፍ 49፡13 ‹‹ያአዩናሱ ኢና ኸለቅናኩም ሚን ዘከሪን ወኡንሳ ወጀአልናኩም ሹኡበን ወቀባኢለ ሊተአረፉ ኢነ አክረምኩም ኢንደላሂ አትቃኩም ኢነሏሀ አሊዩን ኸቢር፡፡ (እናንተ ያመናችሁ ሆይ ከሴትና ከወንድ ፈጠርናችሁ፣ ትተዋወቁ ዘንድ ጎሳዎችና ነገዶች አደረግናችሁ፣ ከመካከላችሁ በአላህ ዘንድ በላጩ አላህን ይበልጥ የሚፈራው ነው፡፡ አላህ የውስጥ ሚስጥራትን ሳይቀር ጠንቅቆ አዋቂ ነውና)›› እንደሚል የእኔ የእናንተ በሚል የክፍፍል መንፈስ ሳይሆን፣ የእኛ ብለው ኑሮን በጋራ በሰላምና በፍቅር ይኮመኩሙታል፡፡ ጎሳና ነገድ ያደረገው ራሱ አላህ በቅዋው ነው በማለት ከልባቸው ያምናሉና፡፡
በዕደጋ ረቡዕ መንደሮች የሃይማኖት ልዩነት የለም፡፡ ሙስሊምም ክርስቲያንም ሌላም እምነት ቢኖር ያለ ልዩነት ይኖራል፡፡ ሕዝቦቿ በሰላም ተከባብረውና ተፈቃቅረው የሚኖርባቸው መንደሮች ናቸው፡፡ አደግን፣ ሠለጠንን እያሉ የሚፈነጩ ከተሞች ውስጥ ምንም እንኳን መከባበሩ እንዳለ ቢሆንም፣ የእነዚህን መንደሮች አንድነት ግን የሚወዳደር የሚኖር ካላ እሰየው ያስብላል፡፡ ዕድር፣ ማኅበር፣ ዕቁብ፣ ሞት፣ ሠርግ፣ ደስታም ቢሆን ችግር በእነዚህ መንደሮች ውስጥ የግለሰብ ጉዳይ ሳይሆን በጋራ የሚፈታ የሁሉም ሰው ኃላፊነት ነው፡፡
1ኛ ጴጥሮስ 1፡22 ‹‹አንጽሑ ነፍሳቲክሙ በትእዛዙ ለጽድቅ ከመታፍቅሩ ከልአኒክሙ እንዘ ኢትናፍቁ በምልአ ልብክሙ፡ ተፋቀሩ ዘበጽድቅ በበይናቲክሙ ጽፉቀ፡፡ (ለእውነት እየታዘዛችሁ ግብዝነት ለሌለበት ለወንድማማች መዋደድ ነፍሳችሁን አጽንታችሁ እርስ በእርሳችሁ አጥብቃችሁ ተዋደዱ››)፡፡ እንዲሁም ዮሐንስ ራዕይ 7፡9 ‹‹ወእምድኅሪዝ ርኢኩ ሰብእ ብዙኃን ዘአልቦ ዘይክል ኆልቆቶሙ እምነ ኩሉ አሕዛብ ወእምነ ኩሉ በሐውርት ይቀውሙ…››፡፡ (እነሆም፥ አንድ እንኳ ሊቆጥራቸው የማይችል ከሕዝብና ከነገድ ከወገንም ከቋንቋም ሁሉ እጅግ ብዙ ሰዎች ነበሩ …››) እንደሚል ከነገድ ከቋንቋ ተዋጅተው በክርስቶስ ፍቅር በሰው ዘር ላይ ሁሉ የምንም ልዩነታ ላለማድረግ ሲያደገድጉ፣ ከውስጥ የሚመነጨው ግብዝነት የሌለበት ፍቅራቸው ያስቀናል፡፡ እንግዲህ ምን እንላለን?
በሠርግ ጊዜም ሆነ በሐዘን ወቅት ሥጋ ነክ ነገሮች አይጋዘጁም፡፡ የጋራ ምግባቸው ጥህሎ ሲሆን የሚሠራውም የሁሉንም ማኅበረሰብ፣ የሁሉንም እምነት በማይነካ መልኩ ነው፡፡ የየትኛውም እምነት ተከታይ በሐዘንና በደስታ ጊዜ በአንድ ልብ እየተጎራረሰ ይበላል፡፡ አንድ ልብና አንድ መንፈስ ያስተሳሰራቸው ሕዝቦች በዚያ ይገኛሉ ለማለት እንደፍራለን፡፡
ሠርግና ሞት፣ መውሊድና ተስካር፣ ሰደቃና ፍታት እንደ ቦንድ በጠነከረ ፍቅራቸው በጋራ ይፈጽሙታል፡፡ ሰንጋ ልጣል፣ ሙክት ልረድ፣ ለሙስሊምና ለክርስቲያን ለየብቻ ይታረድ ማለትን ስለአንድነታቸው ሲሉ ንቀውታል፡፡ የሙስሊምና የክርስቲያን ዳስ (ድንኳን) ይለያይ፤ ዕቃ እንዳይነካካ የሚል ጣጣ የለባቸውም፡፡ ደሃውም ከማን አንሳለሁ በማለት ለብዙ ኪሳራና ውድቀት እንደ ሌሎች አካባቢዎች አይዳረግም፡፡ ምክንያቱም በዚህ ቦታ የሚከናወኑ ማኅበረሰባዊ ጉዳዮች የሁሉም እንጂ የአንድ ሰው ብቻ አይደሉምና፡፡
እንግዲህ ምን እንላለን? ትልቁ ምሳሌነት፣ ትልቁ ሥልጣኔ፣ ትልቁ ግብረ ገብነት ከዚህ ይጀምራል፡፡ በዚህ የሚወለድ ትውልድ ሀብታም ነኝ፣ ድሃ ነኝ በማለት ጊዜውን አያባክንም፡፡ ይልቁንም ሁሉም ሰው እኩል የደስታ ተከፋይ ይሆናል እንጂ፡፡ ለየብቻ መብላቱ፣ ለየብቻ መጋደዱ ለእነዚህ ሕዝቦች እንደ ኪሳራ ይቆጠራል፡፡ ክብርንም ራሰን ከፍከፍ ማድረግንም እንዲሁም መለያየትን ስለፍቅር ሲሉ ይጠሉታል፡፡ ፍቅር ለእነሱ እንደ አንድ የሕይወታቸው ክፍል ነው፡፡ ‹‹ታላቂቱ ትዕዛዝ ይቺ ናት … እኔ እንደ ወደድኋችሁ እርስ በርሳችሁ ተዋደዱ›› የሚለውን የመጽሐፍ ቃል በተግባር ይፈጽሙታል፡፡
በዚች ከተማ ከሁሉም የሚበልጠው አንድነትና ፍቅር እንጂ ምኞትን ተከትሎ በሚፈጸም ግብዝነት፣ ጉራና ልዩነት አይደለም፡፡ በጋራ እየተጎራረሱ ያለምንም ሰቀቀን ባህላዊውን ጥህሎ ይመገባሉ፡፡ እርሻቸውን በደቦ ያርሳሉ፡፡ አዝዕርታቸውን በወንፈል ያርማሉ፡፡ ምርታቸውን በጋራ ይሰበስባሉ፡፡ ምነው እስራኤልና ፍልስጤም መጥተው አንድነታቸው ባዩ ያስብላል፡፡ ሠለጠንን የሚሉ በልዩነት ሲሟቅቁ እነዚህ ሕዝቦች ግን በድሎት ሰላማቸው ሳይናጋ ለዘመናት በደስታ ተከባብረውና ተሳስበው ይኖራሉ፡፡ ዕደጋ ረቡዕ ማለት ይቺ ማለት አይደለችም፡፡ ብዙ ብዙ ለዓለም ሕዝብ የምታበረክተው የጥንታዊ ጥበብ ባለቤትም ነች፡፡
እኔ በስስት ቢስ አይያችሁ እላቸዋለሁ፡፡ ተማርን የሚለው በብሔርና በሃይማኖት ሲከፋፈል፣ ዕድርና እቁብ ሳይቀር በልዩነት ሲታመስ፣ ያልተበረዘ ትውልድ ሳገኝ ብርቅ ሆኖብኛል፡፡ ታላላቅ የሚባሉ የአገራችንን ከተሞች ብንጠቅስ በቅርብ ዓመታት ውስጥ ‹‹የእንትን ሃይማኖት ተከታዮች ናችሁ…›› በማለት ከዕድራቸው እንዳባረሩዋቸው በሕይወት ያሉ ምስክሮችን ጠይቆ መረዳት ይቻላል፡፡ ለእነዚህ ሕዝቦች ግን ይህ ልዩነት የግል ጉዳይ እንጂ የማኅበረሰባቸው እንዳልሆነ ጠንቅቀው የተረዱ ናቸው፡፡ አንድ ሰው በእምነቱ ምክንያት በማኅበራዊ ሕይወቱ ላይ አንዳችም ተፅዕኖ አይፈጠርበትም፡፡
እንግዲህ ምን እንላለን? ያልተፈለገ የሃይማኖተኝነት ጠንቅና ያልበሰለ ሥልጣኔ ለሰው ልጆች ማኅበራዊ ትስስር ዋግ እንደሆነ ተረድታችሁ፣ አንድነታችሁን አፅንታችሁ ያዙ ብሎ የሚመርቅ አባት አያሳጣችሁ፡፡ ላለው ይጨመርለታልና ፍቅራችሁን የሰማይና የምድር አምላክ አብዝቶ ይምራላችሁ ለማለት አቅም አያሳጣን፡፡ ባህላዊ እሴቶቻችሁን ለዓለም ማኅበረሰብ የምታስተዋውቁበት ቀን ቅርብ እንደሚሆን ተስፋ አለኝ፡፡ ቸር ይግጠመን፡፡ ኢድ ሙባረክ!
ከአዘጋጁ፡- ጽሑፉ የጸሐፊውን አመለካከት ብቻ የሚያንፀባርቅ መሆኑን እየገለጽን፣ ጸሐፊውን በኢሜይል አድራሻቸው [email protected] ማግኘት ይቻላል፡፡
